خدمت نظام وظیفه عمومی سربازی در ایران به خدمت سربازی گفته می‌شود که بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تمام مردان بالای ۱۸ سال ایرانی، بجز مواردی که استثنا شده‌اند، باید به خدمت سربازی بروند.

گذراندن دوره سربازی برای تمامی مشمولین اجباری است و مشمولین قبل از پایان این دوره از انجام هرگونه خدمات دولتی و استفاده از برخی خدمات شهروندی بازداشته می‌شوند. اما عده‌ای از مشمولان نه تنها شرایط معاف شدن را ندارند بلکه به خدمت سربازی نمی‌روند و دچار غیبت می‌شوند و یا از خدمت سربازی فرار می‌کنند. این افراد نیز به دنبال راهی می‌گردند که از ادامه سربازی معاف شوند و یا از مجازات غیبت سربازی و یا فرار از خدمت رهایی پیدا کنند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی امکان معافیت سربازان فراری می‌پردازیم.

کدام دسته از مشمولان خدمت، سرباز فراری محسوب می‌شوند؟

بسیاری از افراد زمانی که به سن مشمولیت می‌رسند، جهت اعزام به خدمت سربازی اقدام می‌کنند. در صورتی که فرد نسبت به اعزام به خدمت اقدامی نکند، غایب محسوب می‌شود.

گاهی نیز برخی افراد در حین انجام خدمت سربازی، از ادامه خدمت منصرف شده و در حین خدمت سربازی غیبت می‌کنند. این افراد در ابتدا سرباز غایب محسوب می‌شوند و در صورت تداوم این غیبت به لیست سرباز فراری‌ها اضافه می‌شوند.

مجازات سرباز فراری‌ها

قوانین مربوط به فرار از خدمت سربازی با توجه به علت فرار از خدمت سربازی مشخص می‌شود. اگر فرار سرباز از خدمت موجه باشد، در دادگاه نظامی علت فرار فرد از خدمت سربازی بررسی می‌شود.

نوع مجازات فرار از خدمت سربازی با توجه به دلایل موجود تعیین می‌شود که یا منجر به حبس و یا منجر به اضافه خدمت می‌شود. البته گاهی هم به دلیل وجود دلایل موجه مورد بخشودگی قرار می‌گیرد.

با توجه به ماده ۶۰ قانون جرائم نظامی اگر فرد بعد از فرار از خدمت، خود را معرفی کند و برای اولین مرتبه فرار کرده باشد، نهایتا مدت سه ماه اضافه خدمت برایش لحاظ می‌شود.

در صورتی که فرد سابقه فرار بیش از ۶۰ روز داشته باشد، بین ۲ الی ۶ ماه زندان برایش در نظر گرفته می‌شود. گاهی نیز با نظر قاضی و بررسی دلایل فرار و سوابق فرد، مدت حبس به جریمه نقدی یا اضافه خدمت تبدیل می‌شود.

آیا معافیت سرباز فراری امکان‌پذیر است؟

در صورتی‌که فرد به عنوان سرباز فراری محسوب شود، همچون سرباز غایب از دریافت خدمات اجتماعی محروم می‌شود. در واقع سرباز فراری یا سرباز غایب نمی‌توانند به راحتی در جامعه زندگی کنند.

فرد به ناچار یا باید خود را به نظام وظیفه معرفی کند و یا باید راهی برای معافیت سرباز فراری پیدا کند. در واقع در قانون فردی که از خدمت سربازی فرار کرده است، مشمول مجازات‌هایی می‌شود. برای اینکه فرد بتواند از معافیت سرباز فراری استفاده کند دو حالت وجود دارد:

• یکی از راه‌های معافیت سربازان فراری یا غایب از خدمت سربازی، پرداخت جریمه غیبت از خدمت سربازی است. با توجه به قانون، افرادی که بیش از ۸ سال از غیبت سربازیشان یا فرار از خدمتشان گذشته باشد می‌توانند با پرداخت جریمه نقدی از کارت معافیت سربازی استفاده کنند.

• یکی دیگر از راه‌های معافیت سربازان فراری یا سرباز غایب این است که بر اساس قانون، افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند از خدمت سربازی معاف می‌شوند. قانون جریمه ریالی فرار از خدمت سربازی و خرید آن تا پایان سال ۹۷ بود و پس از آن دیگر امکان خرید خدمت سربازی وجود ندارد.

آیا سربازان فراری می‌توانند معافیت پزشکی بگیرند؟

چون گذراندن دوره خدمت سربازی نیاز به آمادگی جسمانی مناسب دارد، پس منطقی است که در صورتی‌که فردی از توانایی لازم بر‌خوردار نباشد می‌تواند از معافیت سربازی استفاده کند.

در صورتی‌که سربازی از خدمت فرار کرده باشد باز هم می‌تواند شامل قانون معافیت پزشکی شود، اما اخذ معافیت پزشکی برای سربازان فراری دارای شرایط بسیار خاصی است.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر چک رمز دار و قوانین آن را مطالعه کنید.